uw locatie: www.bootbouwer.nl   faq: stitch and tape

Bouwmethoden: stitch & tape. INLEIDING. Stitch and tape bouw (ook wel: tack and tape of stitch and glue) is inmiddels al geruime tijd bekend. Sinds het ontstaan ervan is de methode gebruikt voor een brede verscheidenheid aan vaartuigen. Stitch and tape leent zich zowel voor kano's en dinghies als voor jachten tot meer dan dertien meter. Het is een snelle, gemakkelijke en vaak goedkopere manier om een multiplex romp te maken. Multiplex rompen worden traditoneel van 'binnen naar buiten' gebouwd. Anders gezegd, er werd eerst een stevig raamwerk gemaakt op een bouwfundatie. Hieraan werden langscomponenten zoals wegers, dolboorden en kielbalk- toegevoegd, waarna alles werd aangeschuind om de multiplex huid te kunnen plaatsen. Deze werd dan aangebracht met een overmaat en vervolgens passend gemaakt. Hoewel deze bouwwijze een erg sterke romp oplevert is het nadeel dat de romp zwaarder wordt dan nodig is omdat een aantal onderdelen voor de sterkte overbodig zijn in de voltooide boot. Ook is de methode bewerkelijker en stelt meer eisen ten aanzien van timmermanskunst. Daarbij kost het meer dan nodig ten gevolge van de -uiteindelijk- overtollig gebruikte materialen. Een Northhumbrian Coble van Selway Fisher in aanbouw: beeld typerend voor de stitch and tape bouw: de voorgevormde gangen zijn eerst met draad aan elkaar vast gezet en vervolgens definitief verbonden met glasweefseltape en epoxyhars. Het ontstaan van de moderne kunstharsen (eerst polyester en nu vooral epoxy), in samenhang met glasvezelweefsel maakte een radicale heroverweging van de traditionele multiplex rompconstructie mogelijk - in plaats van het werken van "binnen naar buiten" maakt stitch and tape het mogelijk om van "buiten naar binnen" te werken. Bij deze methode begint de bouwer met multiplex paneelvormen zoals die gegeven worden in de bouwtekeningen. Dit vereist uiteraard een precieze passing; de moderne computersoftware stelt ontwerpers als Selway Fisher evenwel in staat bij het ontwerpen van de romp de maatvoering van de delen erg nauwkeurig te bepalen en om daarbij meteen de hydrostatische eigenschappen te controleren (waterverplaatsing, stabiliteit etc.). Na de panelen/gangen te hebben afgetekend en uitgezaagd worden ze in de lengte gelast (de meest voorkomende multiplexplaat is 250 cm. lang, waardoor een paneel in de lengte uit verschillende delen zal moeten worden samengesteld). Vervolgens worden ze aan elkaar "genaaid". Dit levert een in eerste instantie nog "slap" resultaat, dat wordt uitgelijnd en verstijfd door het inbrengen van voorgevormde multiplex schotten en raamwerken. Zo ontstaat de globale rompvorm, waarna de genaaide naden worden afgewerkt met een combinatie van glasweefselband en polyester- of (verdikte)epoxyhars. Er bestaan veel variaties op dit thema, mede afhankelijk van type en maat van de boot die men bouwt. Een interessante verbinding is de "combi-naad" die gebruik maakt van een vierkante lat met daarnaast een epoxy hoeklijstverbinding - gebruikt voor een groter vaartuig combineert deze oplossing de voordelen van een traditionele houtverbinding met die van de epoxy/glasvezeloplossing. Voor verdere details over de Stitch and tape methode: zie o.m.Paul Fisher's: "A manual of modern small plywood boat construction techniques".(zie boeken/bouwtechnieken).   De STITCH AND TAPE METHODE. In het onderstaande wordt een van de Selway Fisher kano-ontwerpen - de Christine - als voorbeeld gebruikt met daarnaast foto's van grotere boten. A. Na de paneelvormen te hebben afgetekend op het multiplex worden ze uitgezaagd en telkens per twee gelijke(bakboord en stuurboord) vloeiend op maat geschaafd (bij de Christine zijn boeg en achtersteven gelijk zodat men telkens vier gelijke panelen heeft). B. Omdat de panelen (gangen) langer zijn dan de standaard 250 cm. lange multiplex-plaat worden de boeg- en achterstevendelen aan elkaar gelast; in dit geval met een glasweefselband verbinding. C. De twee bodempanelen worden naast elkaar gelegd en langs de hartlijn "aan elkaar genaaid"; hiervoor gebruikt men koperdraad of tie-wraps. D. De bodempanelen worden volledig verbonden langs de hartlijn en vervolgens uit elkaar gehouden door - in dit geval - gebruik te maken van gewichten. E. Het volgende paar gangen worden aan de bodempanelen bevestigd, met om de 20 tot 30 centimeter een verbinding. F. Het derde paar gangen is hier links, net als de eerste van het vierde paar, op zijn plaats bevestigd. Voor een kano kan men het beste in het midden van de gang beginnen en dan naar de uiteinden werken. De afbeelding rechts laat de romp van de Ptarmigan 17 zien nadat deze in elkaar is genaaid en het voorste multiplex schot is geplaatst. Voor het schot zien we hoe de panelen in de lengte zijn gelast met multiplex klampen. G. Alle gangen zijn genaaid en afstandslatten en een tijdelijk schot zijn geplaatst om de romp in model te krijgen. In dit geval is de romp eerst uitwendig "gepuntlast" met verdikte epoxy (zodat vervolgens het draad weer verwijderd kan worden) voordat de naden aan de binnenzijde worden getaped. H. De naden worden van binnen uit getaped en in de epoxy gezet. De dolboorden worden gemonteerd. De foto rechts laat de Ptarnmigan 17 zien nadat de inwendige naden zijn getaped en de schotten zijn geplaatst. I. De romp wordt omgedraaid en de buitenkant wordt op de naden voorzien van glasweefselband - wat overigens aan de buitenzijde niet altijd wordt gedaan. De lijsten worden aangebracht alvorens de romp op te schonen. J. De voltooide kano! - in dit geval bestonden de materialen hoofdzakelijk uit standaard bouwmaterialen: exterior multiplex, vurenhout en lak. De kosten waren dientengevolge minimaal; in het geval van de Christine niet meer dan rond de € 175.00

terug naar pagina-begin